Từ những năm 90 của thế kỉ XX hình thức doanh nghiệp tư nhân đã được pháp luật thừa nhận. Đây là loại hình doanh nghiệp không có sự phân biệt giữa tài sản của chủ doanh nghiệp và tài sản doanh nghiệp.
Doanh nghiệp tư nhân là gì?
Luật doanh nghiệp năm 2005 ra đời thể hiện sự thống nhất trong việc điều chỉnh địa vị pháp lý của các doanh nghiệp ở Việt Nam, điều này một lần nữa khẳng định vai trò, vị trí của doanh nghiệp tư nhân bên cạnh các loại hình doanh nghiệp khác của nền kinh tế. Vậy doanh nghiệp tư nhân là gì?
Doanh nghiệp tư nhân là gì?
Luật Doanh nghiệp 2014 ra đời để sửa đổi và bổ sung một số điều của luật Doanh nghiệp 2005 trong đó quy định cụ thể khái niệm về doanh nghiệp tư nhân. Theo khoản 1 Điều 183 luật Doanh nghiệp 2014: “Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp”. Loại hình doanh nghiệp này không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào. Mỗi cá nhân chỉ được quyền thành lập một doanh nghiệp tư nhân và chủ doanh nghiệp này không được đồng thời là chủ hộ kinh doanh, thành viên công ty hợp danh.
>> Tham khảo bài viết: Tìm hiểu về mô hình doanh nghiệp nhà nước
Các ưu điểm và hạn chế của doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam
a. Ưu điểm
Doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam hoạt động ra sao?
Doanh nghiệp tư nhân là loại hình kinh doanh có cơ cấu tổ chức đơn giản, không phức tạp như các loại hình kinh doanh khác. Tuy nhiên để quản lý doanh nghiệp tư nhân hiệu quả mỗi chủ thể cần phải ý thức rõ vai trò của mình trong công việc.
Theo khoản 1 điều 185 luật Doanh nghiệp 2014:"Chủ doanh nghiệp tư nhân có toàn quyền quyết định đối với tất cả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, việc sử dụng lợi nhuận sau khi đã nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật”. Như vậy, dựa trên những quy định của pháp luật về loại hình doanh nghiệp này, có thể thấy được những ưu điểm nổi bật như sau:
- Thứ nhất, doanh nghiệp tư nhân do một cá nhân làm chủ vậy nên quyền chủ động trong việc quyết định mọi vấn đề liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp trở nên dễ dàng hơn.
- Thứ hai, Cơ cấu tổ chức của loại hình kinh tế này rất đơn giản, gọn nhẹ, toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp thuộc quyền quyết định của chính chủ doanh nghiệp do đó việc quản lý doanh nghiệp tư nhân hiệu quả không phải điều quá khó khăn.
- Thứ ba, chế độ trách nhiệm vô hạn của chủ doanh nghiệp tạo sự tin tưởng cho đối tác và khách hàng của doanh nghiệp, thu hút các nhà đầu tư hợp tác kinh doanh.
- Thứ tư, chủ doanh nghiệp có quyền sở hữu toàn bộ lợi nhuận của công ty, không phải chia sẻ lợi nhuận cho bất kỳ chủ thể nào khác ngoại trừ việc trả lương cho nhân viên, nộp thuế và thực hiện nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật.
b. Hạn chế
Còn tồn tại nhiều hạn chế trong quá trình quản lý doanh nghiệp tư nhân
Bên cạnh những ưu điểm khá nổi bật các doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam vẫn tồn tại nhiều hạn chế cần phải sửa đổi.
- Một là, một cá nhân làm chủ doanh nghiệp đem lại nhiều thuận lợi trong công tác quản lý tuy nhiên việc này nhiều khi đem lại nhiều bất lợi. Quy mô của loại hình doanh nghiệp tư nhân thương nhỏ, lẻ và nguồn vốn được đầu tư cũng chưa cao.
- Hai là, việc quản lý doanh nghiệp sẽ mang tính chất độc tài không có tinh thần dân chủ, dẫn đến nhiều sai lầm trong hoạt động của doanh nghiệp.
- Ba là, trong trường hợp việc kinh doanh bị gián đoạn do việc riêng của chủ thể quản lý thì hoạt động của doanh nghiệp tư nhân sẽ không thể tiếp tục do thiếu vai trò lãnh đạo của người đứng đầu.
Doanh nghiệp tư nhân với tư cách là một loại hình kinh tế mang đầy đủ những đặc điểm chung về việc thành lập, cơ cấu, tổ chức và đăng kí kinh doanh. Để quản lý doanh nghiệp tư nhân hiệu quả, người lãnh đạo doanh nghiệp cần phải biết kết hợp ba yếu tố “thiên thời – địa lợi – nhân hòa” trong hoạt động quản lý của mình.
